Global Courant
De gemaskerde Qassam Brigades-jager past zijn AK-47 aanvalsgeweer aan voordat hij in een stoel glijdt in het kantoor van de Palestijnse Autoriteit (PA) president Mahmoud Abbas.
‘Hallo, Condoleezza Rijst. Je moet nu met mij afrekenen. Er is geen Abu Mazen (Abbas) meer”, grapt de strijder in een denkbeeldig telefoontje naar de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken. Om hem heen maken strijders van de gewapende vleugel van Hamas foto’s van zichzelf.
Het is het jaar 2007 en Hamas heeft zojuist een factie van Abbas’ Fatah-partij gevochten en verslagen om de controle over Gaza.
Fatah verloor de Palestijnse parlementsverkiezingen van 2006 en was niet tevreden met het resultaat, waarbij hij de winnaars, Hamas, aanviel.
Dit betekende niet alleen een politieke breuk, maar ook een geografische breuk. De Palestijnen splitsten zich op in de bezette Westelijke Jordaanoever, gedeeltelijk bestuurd door de PA, en Gaza onder Hamas.
Palestijnen zwaaien met Hamas-vlaggen tijdens een bijeenkomst in Gaza op 15 juni 2007, ter viering van de overname van alle Fatah-hoofdkwartieren, inclusief het kantoor van president Abbas (Suhaib Salem/Reuters)
De situatie was sindsdien bevroren gebleven – tot nu toe lijkt de politieke toekomst van de Palestijnen onzekerder dan ooit.
Het Israëlische doel voor zijn huidige bombardementen en grondoffensief in de Gazastrook, als vergelding voor de verrassingsaanvallen van Hamas op 7 oktober in Zuid-Israël, was het uitschakelen van de gewapende groepering.
Als Israël succesvol is, wordt de terugkeer van de PA naar de belegerde enclave als een mogelijkheid aangeprezen. Maar zal het terugkeren? En kan dat?
Gaza onder Hamas
Onder Hamas is de Gazastrook de afgelopen zeventien jaar vijf keer belegerd, verarmd door Israël en aangevallen.
Bij deze laatste aanval ziet de Palestijnse politieke toekomst er zeer precair uit.
Israël zei dat het van plan is Hamas volledig te vernietigen en daarom lanceerde het op 7 oktober een grootschalige aanval op de Gazastrook.
Israëlische invallen, geweld van kolonisten en uitbreidingen van nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever zijn enkele van de redenen waarom Hamas op 7 oktober zijn aanvallen lanceerde, zei Izzat al-Rasheq, lid van het Politiek Bureau van Hamas.
“We hebben de Israëli’s en de internationale gemeenschap gewaarschuwd dat deze meedogenloze druk zal resulteren in een explosie, maar ze luisterden niet”, zei al-Rasheq tegen Al Jazeera, eraan toevoegend dat de invallen in de Al-Aqsa-moskee, duizenden ten onrechte vastgehouden Palestijnen en de De blokkade van Gaza speelde ook allemaal een rol.
In een scenario waarin Israël er op de een of andere manier in slaagt Hamas uit te schakelen, hebben de VS gesuggereerd dat de PA de belegerde enclave zou overnemen.
Tot nu toe is Israël het daar niet mee eens, maar wat vinden de Palestijnen van de PA? Kan het terugkeren naar Gaza? En kan Hamas vernietigd worden?
Collusie versus confrontatie
De kern van de kloof tussen de twee meest dominante spelers in de Palestijnse politiek is hun verschillende benadering van de Palestijnse zaak.
Terwijl Fatah en de PA, wier huidige leiderschap één en dezelfde is, zich richten op samenwerking met Israël, is de strategie van Hamas een militaire confrontatie met Israël, zegt Aboud Hamayel, docent aan de Birzeit Universiteit op de Westelijke Jordaanoever.
“We kunnen niets doen”, zei Hamayel, in navolging van wat hij zei met de defaitistische toon van de PA.
De steunbasis van de PA op de Westelijke Jordaanoever is gebaseerd op een transactionele relatie met Israël, aldus de analist. Sommige Fatah-fracties nemen echter wel deel aan de gewapende strijd op de Westelijke Jordaanoever, waar de beweging luider en diverser is dan de PA, voegde hij eraan toe.
Fatah bestaat nog steeds in Gaza, waar het nu in de oppositie zit. De aanhangers daar zijn verdeeld tussen loyaliteit aan Abbas en voormalig Fatah-leider Mohammed Dahlan, die al tien jaar in ballingschap in de Verenigde Arabische Emiraten verblijft, zei Hamayel.
De PA heeft internationale erkenning en ontvangt financiering en belastinginkomsten. Op zijn beurt beheert het de veiligheid op zijn grondgebied, waardoor Israël in theorie wordt bevrijd van de omgang met het dagelijkse Palestijnse leven, zei Hamayel, behalve wanneer Israël invallen en arrestaties uitvoert die zich verzetten tegen de Palestijnen.
Politieagenten houden de wacht terwijl Palestijnse advocaten per decreet protesteren tegen het bewind van de PA en een terugkeer eisen naar de normale parlementaire wetgeving in Ramallah op de bezette Westelijke Jordaanoever (Bestand: Mohamad Torokman/Reuters)
De naoorlogse vraag
Fatah wil volgens de woordvoerder van de groep wel eenheid met Hamas bereiken, ook al zijn er door de jaren heen meerdere pogingen daartoe mislukt.
“Door middel van een nationale dialoog zullen we een consensus bereiken over hoe we onszelf moeten besturen, hoe we onze zaak moeten leiden en deze aan de wereld moeten presenteren”, vertelde Jamal Nazzal, een woordvoerder van Fatah en lid van het parlementaire orgaan, de Revolutionaire Raad, aan Al Jazeera. .
Een verenigde Palestijnse entiteit is het verklaarde Amerikaanse doel, vooral nu er discussies ontstaan over het lot van Gaza na de oorlog, aldus Kenneth Katzman, een senior fellow bij het in New York gevestigde Soufan Center.
Deze entiteit zou zowel Gaza als de Westelijke Jordaanoever controleren, het bestaan van Israël accepteren en de Oslo-onderhandelingen met Israël hervatten, zei hij, verwijzend naar overeenkomsten tussen Israël en de overkoepelende Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) in de jaren negentig.
“Ik denk dat het de bedoeling is om terug te gaan naar waar de gesprekken waren gebleven”, zei Katzman tegen Al Jazeera, eraan toevoegend dat ze de voorloper zouden zijn van Washington die bemiddelt in een tweestatenoplossing.
Rafe Jabari, een Frans-Palestijnse politieke wetenschappenanalist, was het ermee eens dat er na het einde van de oorlog een tweestatenoplossing moet worden nagestreefd, maar zei dat er een nieuwe overeenkomst moet worden opgesteld ter vervanging van de Oslo-akkoorden, omdat de Palestijnen gedwongen werden om daarin te veel concessies te doen. proces.
Israël zal niet bereid zijn de controle over de gebieden die het bezet op te geven, voegde hij eraan toe, en het zal niet in staat zijn Hamas uit te schakelen zoals het zegt dat het wil. “Hamas maakt deel uit van de Palestijnse samenleving. Ze kunnen Hamas niet elimineren”, zei hij tegen Al Jazeera, eraan toevoegend dat ze niet alleen maar een politieke vleugel zijn.
Hamas is het daarmee eens. “Ze kunnen het Palestijnse huis niet naar eigen inzicht inrichten. Hamas zal blijven, en wat na Hamas komt zal ook Hamas zijn”, zei al-Rasheq, eraan toevoegend dat de Palestijnen niet zouden accepteren dat “de VS of Israël of wie dan ook” hen zou vertellen wie hen zou moeten regeren.
“Het Palestijnse volk zal nooit een entiteit accepteren die Gaza binnenkomt met een Israëlische tank”, zei hij.
Omdat het onmogelijk is om Hamas uit te roeien, zei Jabari, zal de groep betrokken moeten worden bij eventuele naoorlogse onderhandelingen.
“Alle actoren zouden betrokken moeten worden bij de oplossing van het conflict”, zei hij, daarbij verwijzend naar onderhandelingen uit het verleden waarin dat zelfs gebeurde als een partij als een “terroristische groepering” werd beschouwd, zoals tijdens het vredesakkoord tussen Frankrijk en Algerije in 1962 of, meer recentelijk, tijdens gesprekken tussen de VS en de Taliban.
Een overgangsperiode waarbij een internationale vredesmacht in Gaza betrokken is, werd door zowel Katzman als Jabari genoemd als een mogelijke eerste stap vóór de onderhandelingen.
Maar, zo voegde Jabari eraan toe, deze krachten zijn in de recente conflicten een grote mislukking gebleken.
De afnemende populariteit van de PA
De regering van de PA op de Westelijke Jordaanoever wordt door veel Palestijnen gezien als een samenzwering met Israël.
Een groot deel van de frustratie ligt bij Abbas, die als zwak wordt gezien omdat hij er in de bijna twintig jaar dat hij aan de macht was er niet in is geslaagd vredesprocessen te bevorderen, zei Jabari. Hij wordt ook gezien als iemand die niet genoeg heeft gepleit tegen de Israëlische praktijken, van de uitbreiding van nederzettingen tot de intimidatie van Palestijnen, voegde hij eraan toe.
De veiligheidspraktijken van de PA op de bezette Westelijke Jordaanoever zijn ook bekritiseerd als hardhandig, maar, zei Nazzal, de PA moet “de orde herstellen en de wet beschermen”.
“Bewegingen van de Palestijnse veiligheidstroepen, functionarissen of normale individuen vereisen soms veiligheidscoördinatie met de bezettende macht”, zei hij, eraan toevoegend dat alles wat de PA op de bezette Westelijke Jordaanoever beheert “met Israël moet worden gecoördineerd”.
Nazzal distantieerde Fatah echter van de PA en zei dat het “een bevrijdingsbeweging is die geen enkel contact heeft met Israël”.
Ondanks frustratie over de PA zei Katzman dat de Palestijnen die het zwaarst te lijden hebben onder de Israëlische agressie wellicht meer ontevreden zijn over de acties van Hamas.
“Een groot deel van de bevolking van Gaza realiseert zich nu dat Hamas hen in een oorlog met Israël zal blijven meeslepen, en dat willen ze niet”, zei hij. “Dus ik denk dat ze bereid zijn de fouten van de Palestijnse Autoriteit over het hoofd te zien. Ik denk dat dat ook geldt voor de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever. Ze willen geen eeuwige oorlog met Israël.”
Al-Reshaq zei echter: “Palestijnen overal ter wereld steunen Hamas meer. Ze zien dat Hamas eraan werkt om de bezetting te weerstaan”, zei hij, eraan toevoegend dat de mondiale steun voor de Palestijnen de afgelopen weken enorm is toegenomen.
‘Het begin van het einde’?
Hoe groot is de kans dat deze terugkeert om Gaza te regeren, gezien de gemengde steun onder de Palestijnen voor de PA?
Nazzal wees erop dat, ondanks het Hamas-bewind, de PA al bepaalde elementen van het leven in Gaza beheert, zoals de ministeries van Volksgezondheid en Onderwijs en het banksysteem.
Ondertussen is de Fatah-beweging, zo voegde hij eraan toe, gekant tegen een toekomst waarin Hamas wordt uitgeschakeld. “We zijn het niet eens over de Israëlische militaire doelstellingen in Gaza, noch kunnen we voorspellen wat de uitkomst zal zijn van deze verschrikkelijke aanval die Israël heeft uitgevoerd. gelanceerd tegen ons volk”, zei Nazzal.
Wat Fatah echter weet, is dat de Palestijnen moeten beslissen wie hen regeert via parlementsverkiezingen die de weg vrijmaken voor de tweestatenoplossing, voegde hij eraan toe.
“Het enige dat niemand heeft geprobeerd, is dat de Palestijnen vrij kunnen leven in een onafhankelijke eigen staat”, zei Nazzal. “Totdat dat gebeurt, zullen we van de ene cyclus van geweld naar de volgende gaan.”
De VS voeren echter nog steeds hun drang naar de terugkeer van de PA in Gaza op, en de redenen die de regering van president Joe Biden voor deze strategie heeft zijn talrijk, zei Hamayel.
Ten eerste moet Israël tijd winnen om zijn militaire operaties te beëindigen door de internationale gemeenschap af te leiden, zei hij.
Het wil zijn bondgenoot toestaan wraak te nemen op de aanslagen van Hamas op 7 oktober, terwijl het land wordt overgehaald om na te denken over de toekomst, aldus de analist.
Het Witte Huis wil ook zijn regionale bondgenoten aan de kant houden, vooral omdat de Arabische staten worstelen met het feit dat hun burgers niet het gevoel hebben dat ze genoeg doen om de Israëlische aanval te beëindigen, aldus Hamayel.
Hij concludeerde echter dat de overname van de PA alleen zou plaatsvinden als Hamas verliest, een uitkomst die nog te vroeg is om te voorspellen.
Fatah- en Hamas-functionarissen in gesprek in Moskou, Rusland, op 12 februari 2019 (Bestand: Pavel Golovkin/Pool via Reuters)
Hamas ziet intussen zwakte in de schijnbaar richtingloze aanval van Israël op burgers.
“De omvang van de nederlaag (op 7 oktober) zorgde ervoor dat Israël zijn verstand verloor en zonder nadenken in welke richting dan ook toesloeg”, zei al-Reshaq. “Het is mislukt. Het faalde op het slagveld op 7 oktober toen het werd geconfronteerd met de Qassam Brigades, en het faalt nu omdat het niet in staat is om enige echte doelen in Gaza te bereiken.”
In het geval dat Israël Hamas niet kan uitschakelen, zal de kloof tussen de twee Palestijnse politieke groeperingen groter worden, voorspelde Hamayel.
Hamas zou overeind blijven, een dappere held voor de Palestijnen in de strijd tegen Israël, en de PA zou zwak lijken, beschaamd vanwege de jarenlange samenwerking met Israël, zei hij.
Dat zou een vicieuze cirkel in gang zetten van een ogenschijnlijk zwakke PA die tot meer kolonistenactiviteit op de Westelijke Jordaanoever zou leiden, wat de controle van de groep over het gebied steeds verder zou uithollen, zei hij.
“Dit zou het begin van het einde van de PA kunnen zijn”, zei Hamayel.
